KOŚCIÓŁ W OPOLU LUBELSKIM

Kościół parafialny pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Opolu Lubelskim został wybudowany w latach 1650-1675 z fundacji Jerzego Słupeckiego. Wykończenie budowli, dobudowanie naw bocznych, położenie polichromii jest zasługą rodziny Tarłów już w XVIII w.

Elewacje zewnętrzne kościoła są utrzymane w stylu wczesnobarokowym, natomiast kaplice, zakrystie i obejście są późnobarokowe (połowa XVIII w). Murowana, orientowana, jednonawowa pierwotnie świątynia zbudowana jest na planie krzyża łacińskiego, transept tworzą dwie boczne kaplice na planie kwadratu, otwarte do prezbiterium półkolistym łukiem. Dwuwieżowa fasada główna ma układ trójosiowy z cofniętą częścią środkową, zwieńczoną szczytem wbudowanym między wieże. Szczyt posiada dwie rozczłonkowane pilastrami kondygnacje - dolną zwieńczoną trójkątnym przyczółkiem, ozdobioną płaskorzeźbą gołębicy - symbolu Ducha św. w otoczeniu główek aniołków i górną - zwieńczoną półkoliście z wolutowymi spływami po bokach. Poniżej w środkowej kwadratowej wnęce jest scena Wniebowzięcia NMP a symetrycznie po bokach, również we wnękach, rzeźby patronów Polski - świętych biskupów Stanisława i Wojciecha. Kondygnację niżej na osi elewacji widnieje otwór okienny, w prawej wnęce płaskorzeźba Zwiastowania a w lewej aniołowie. W dolnej części fasada przesłonięta jest dobudowanym później obejściem. Tutaj znajduje się wejście do kruchty, a w niej otwór drzwiowy z półkolistym łukiem prowadzący do głównej nawy. Zachodnie zewnętrzne narożniki obejścia zostały zwieńczone rzeźbionymi popiersiami pijarów.

Na elewacji kaplicy północnej znajdują się stiukowe kartusze z herbami: Ślepowron Krasińskich - na ścianie wschodniej, Gryf Branickich - na ścianie zachodniej i Topór Tarłów - na ścianie północnej. Kaplica południowa pozbawiona jest sztukaterii. Na wschodniej ścianie prezbiterium widnieje zegar słoneczny.

Wnętrze kościoła ma bogatą polichromię wykonaną przez Antoniego Dembickiego, ukończoną przed rokiem 1753. Górna część polichromii nie była nigdy odnawiana, natomiast dolne partie zostały przemalowane w 1880r. przez malarzy Quappa i Riedla. Świadczy o tym napis umieszczony nad wejściem do kruchty od strony wewnętrznej kościoła.

Wyposażenie wnętrza jest jednolite, związane architektonicznie z architekturą kościoła, późnobarokowe, z drugiej połowy XVIIIw. Kolumnowy główny ołtarz został wykonany około 1740 roku prawdopodobnie w warsztacie będącym własnością książąt Czartoryskich. Jego pełnej konserwacji dokonano w 1992r. Pokryty jest polichromią olejną koloru ciemnozielonego ze złotymi paseczkami. Ma bogatą dekorację snycerską: są to rzeźby świętych oraz aniołów. Na szczycie znajduje się hierogram Maryi otoczony główkami aniołków i aureolą promieni, w centrum obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem na lewej ręce, pędzla Antoniego Dembickiego, pochodzący z 1745 r.

Tabernakulum ma kształt kuli z glorią i baldachimem, otaczają je rzeźby aniołów. Malowidła na ścianach prezbiterium przedstawiają sceny ze Starego Testamentu, a na kolebkowym sklepieniu z lunetami - moment Wniebowzięcia NMP w obramieniu architektury iluzjonistycznej utworzonej z balustrady z wazonami. Tę część świątyni oświetla łącznie pięć okien - po dwa z każdej strony i pośrodku za ołtarzem okno okrągłe.   Na ścianie tęczowej od strony prezbiterium znajduje się ozdobny kartusz z herbem Krasińskich Ślepowron i inicjałami Zofii Tarłowej wojewodziny sandomierskiej (ZTWS), natomiast od strony nawy postacie papieża i króla, nad nimi aniołowie i data - 1751r. W środku widnieje płaskorzeźba przedstawiająca symbol Bożej Opatrzności.

Nawę główną przekrywa sklepienie kolebkowe z ośmioma lunetami mieszczącymi okna. Na jego polichromii, w podobnym jak w prezbiterium obramieniu wzbogaconym kartuszami i aniołkami, przedstawiony jest Chrystus Odkupiciel na majestacie wśród obłoków w otoczeniu czterech ewangelistów i aniołów. W polach międzylunetowych widnieją postacie alegoryczne cnót i stanów a w lunetach ozdobne medaliony z puttami i wieńcami. Sklepienie od ścian nawy głównej oddzielają wewnętrzne profilowane gzymsy z drewnianym lambrekinem. Nad chórem muzycznym jest okno witrażowe przedstawiające Trójcę Świętą.

Ściany nawy głównej wypełnia osiem późnobarokowych ołtarzy - po cztery z każdej strony z bogatą regencyjno - rokokową dekoracją snycerską. Pomiędzy nimi, na tle pilastrów znajdują się ustawione na wspornikach rzeźby apostołów. Obrazy w ołtarzach przedstawiają świętych: Józefa Kalasantego, Antoniego Padewskiego, Walentego, Barbarę, Annę, Józefa z Dzieciątkiem, Klemensa i Elżbietę. Po lewej stronie przy tęczy jest umieszczona późnobarokowa ambona a poniżej drewniana chrzcielnica z rzeźbą Chrystusa Błogosławiącego.

Chór muzyczny znajduje się w zachodniej części nawy. Został wykonany najprawdopodobniej około połowy XVIIIw. Jest wsparty na czterech słupach z tzw. podchórzem sklepionym kolebkowo. Otoczony jest drewnianą balustradą ozdobioną u dołu lambrekinem. 16-głosowe organy pochodzą z firmy braci Rieger w Opawie.

Kościół posiada dwie zakrystie, połączone z prezbiterium bogato dekorowanymi otworami okiennymi oraz przejściami arkadowymi. W obu zakrystiach wysoko obiega ściany drewniana ażurowa galeryjka ozdobiona lambrekinem.

Obie kaplice mają sklepienia kopulaste z lunetami. W kaplicy północnej, pod wezwaniem Krzyża Św., ponad mensą ołtarzową wisi rzeźbiony barokowy krucyfiks. Pod nim na mensie ustawiony jest relikwiarz w kształcie oszklonej trumny, a pośrodku tabernakulum o kształcie czworobocznej świątyni z kopułą. Na kolumnach przy ołtarzu stoją rzeźby Matki Bożej Bolesnej i św. Jana Ewangelisty. Obrazy na ścianach są związane z historią znalezienia Drzewa Krzyża św. W ścianie wschodniej tej kaplicy znajduje się nagrobek z czarnego marmuru Jana Tarły ufundowany przez żonę Zofię z Krasińskich. Na sklepieniu widnieje scena Adoracji Drzewa Krzyża, a w narożach symbole czterech stron świata: Cesarzowa Helena, Turek, Murzyn i Indianin. Na sklepieniu umieszczono także sygnaturkę Antoniego Dembickiego i datę - 1746r.

Kaplica południowa, pod wezwaniem Matki Boskiej, ma rokokowe wyposażenie: mensę ołtarzową i po jej bokach rzeźby dwu świętych kobiet. Na centralnej ścianie widnieje obraz Matki Boskiej ze św. Stanisławem Kostką, Alojzym Gonzagą i Ignacym Loyolą. Na sklepieniu umieszczono scenę Adoracji hierogramu Matki Bożej przez aniołów, a w narożach alegoryczne postacie z kartuszami herbowymi i pod nimi sentencje. W kaplicy w ścianie wschodniej znajduje się też nagrobek z czarnego marmuru.

Cennymi zabytkami świątyni są epitafia i tablice upamiętniające osoby związane z Opolem lub tu goszczące. Jest m.in. płyta upamiętniająca pobyt w Opolu króla Stanisława Augusta w 1787r. Zatrzymał się tu, jadąc do Kaniowa na spotkanie z carycą Katarzyną. W nawach bocznych wiszą duże obrazy stacji drogi krzyżowej.

Od ponad 20 lat w świątyni opolskiej trwają prace remontowe. Większą część kosztów pokrywają parafianie. W ciągu tego czasu położono na kościele dach z blachy miedzianej i odnowiono elewację, założono instalację grzewczą, unowocześniono świetlną, położono marmurową posadzkę, odnowiono ołtarz główny i obie kaplice. Wykonano nowe ławki i odnowiono stare. Ogrodzono obejście kościelne od strony wschodniej i północnej.

Najbardziej pilna i zarazem najbardziej kosztowna jest konserwacja polichromii na całym wnętrzu kościoła. Natychmiastowej konserwacji wymagają wszystkie elementy snycerskie a także elewacja kościoła. Koszt tych prac jest ogromny. Obecnie trwają prace remontowe zapoczątkowane przez księdza proboszcza Krzysztofa Kozaka.